Bảo vệ người gửi tiền
Trên thế giới, hầu hết các hệ thống BHTG đều do Chính phủ thành lập hoặc là một bộ phận của Ngân hàng Trung ương nhằm tạo lập và duy trì niềm tin của người gửi tiền ngay cả trong thời điểm khó khăn nhất. Những năm đầu thế kỷ XX, vấn đề BHTG đã được đặt ra, ghi nhận bằng sự ra đời của tổ chức BHTG đầu tiên trên thế giới vào năm 1932, đó là Tổng công ty BHTG Liên bang Mỹ (FDIC).
 |
| BHTG - công cụ chính sách hữu hiệu được nhiều quốc gia sử dụng |
Tại Việt Nam, sau hơn 16 năm triển khai chính sách BHTG, đến nay, Bảo hiểm tiền gửi Việt Nam (BHTGVN) thực hiện giám sát đối với 100% tổ chức tham gia bao gồm 89 ngân hàng và 1.147 quỹ tín dụng nhân dân (QTDND). Nội dung giám sát tập trung vào việc phân tích, đánh giá thực trạng hoạt động của tổ chức tham gia BHTG trên cơ sở thông tin, báo cáo do tổ chức đó cung cấp và các nguồn thông tin khác.
Ngoài ra, BHTGVN thực hiện giám sát việc chấp hành các quy định về BHTG cũng như việc tuân thủ quy định về đảm bảo an toàn trong hoạt động ngân hàng; qua đó cảnh báo rủi ro và các sai phạm, yếu kém cần khắc phục đối với tổ chức tham gia BHTG.
Bên cạnh đó, BHTGVN thực hiện kiểm tra tại chỗ việc chấp hành các quy định pháp luật về BHTG đối với các tổ chức tham gia, cụ thể là kiểm tra việc tính và nộp phí BHTG. Riêng đối với một số QTDND xếp loại ở mức 4 và mức 5 theo kết quả của báo cáo giám sát từ xa, BHTGVN thực hiện việc kiểm tra chuyên sâu về tiền gửi được bảo hiểm nhằm kịp thời phát hiện các vi phạm và đề xuất biện pháp xử lý, đảm bảo quyền lợi hợp pháp của người gửi tiền cũng như phòng ngừa các hiện tượng gian lận, trục lợi BHTG.
Trong phạm vi chức năng, nhiệm vụ được giao, BHTGVN đã tích cực phối hợp với NHNN chi nhánh các tỉnh, thành phố tham gia quá trình theo dõi, kiểm tra, xử lý các tổ chức yếu kém, đặc biệt là các đơn vị có nguy cơ bị đổ vỡ nhằm hạn chế tác động xấu đến hoạt động của các QTDND khác trên địa bàn, không gây xáo trộn, mất ổn định chính trị xã hội tại địa phương.
Đối với các QTDND được NHNN chỉ định xử lý pháp nhân, BHTGVN xây dựng phương án chi trả BHTG cho người gửi tiền theo quy định của pháp luật và chỉ đạo, hướng dẫn của NHNN.
Ngoài các hoạt động nghiệp vụ chính, hoạt động tuyên truyền chính sách BHTG cũng được BHTGVN chú trọng nhằm giúp người gửi tiền nắm rõ quyền lợi của mình, yên tâm gửi tiền nhàn rỗi để tái đầu tư phát triển kinh tế, giúp giảm tình trạng mua vàng tích trữ, góp phần tăng khả năng huy động vốn của TCTD.
Đối với các tổ chức tham gia BHTG gặp sự cố, xảy ra hiện tượng rút tiền gửi đột biến, ảnh hưởng đến khả năng thanh khoản, BHTGVN phối hợp với các chi nhánh NHNN trên địa bàn, chính quyền địa phương tổ chức hội nghị khách hàng để tuyên truyềnchính sách BHTG nhằm nâng cao hiểu biết của người dân, giúphạn chế tâm lý hoang mang có thể gây ảnh hưởng đến hoạt động của các tổ chức lành mạnh khác, đồng thời giúp đơn vị dần ổn định và trở lại hoạt động bình thường.
Từng bước hoàn thiện khung pháp lý
Bên cạnh những kết quả đạt được, trong quá trình triển khai chính sách, BHTGVN còn gặp phải một số khó khăn, vướng mắc như: chưa có Thông tư của NHNN về việc phối hợp, cung cấp thông tin giữa NHNN và BHTGVN; vai trò, nhiệm vụ cụ thể của BHTGVN khi tham gia Ban Kiểm soát đặc biệt đối với các tổ chức tham gia BHTG chưa được quy định rõ; chưa có văn bản hướng dẫn dưới luật về phá sản TCTD…
Do đó, để nâng cao hiệu quả giám sát, kiểm tra và xử lý các tổ chức tham gia BHTG yếu kém, thúc đẩy công cuộc tái cơ cấu hệ thống các TCTD, cần quan tâm một số giải pháp sau:
Thứ nhất, BHTGVN tiếp tục rà soát, nghiên cứu chỉnh sửa và ban hành đồng bộ các văn bản hướng dẫn quy trình nghiệp vụ đảm bảo tuân thủ Luật BHTG và phù hợp với thực tiễn hoạt động ngân hàng.
Thứ hai, tăng cường nguồn lực xây dựng hệ thống chỉ tiêu, mô hình giám sát, cảnh báo hiện đại, hiệu quả cao nhằm phát hiện và cảnh báo kịp thời những yếu kém, rủi ro tiềm ẩn của tổ chức tham gia BHTG để kiến nghị các biện pháp xử lý, chấn chỉnh.
Thứ ba, từng bước nâng cao năng lực tài chính trên cơ sở các đề xuất hợp lý về chính sách thu phí BHTG gắn với xác định quỹ BHTG mục tiêu, nâng hạn mức trả tiền bảo hiểm hợp lý hơn.
Với việc thực hiện ngày càng tốt hơn vai trò, nhiệm vụ của mình, BHTGVN càng khẳng định niềm tin đối với công chúng, với người gửi tiền, góp phần quan trọng vào quá trình thực hiện Đề án tái cơ cấu hệ thống các TCTD, bảo đảm sự phát triển an toàn, lành mạnh của hệ thống ngân hàng.
PV
