Cần thêm chính sách đồng bộ

Quyết định cho vay ngắn hạn bằng ngoại tệ của các TCTD, chi nhánh ngân hàng nước ngoài có hiệu lực mới đây được đánh giá là rất ý nghĩa trong việc hỗ trợ doanh nghiệp (DN) tháo gỡ khó khăn. Dù vậy, việc thiếu các chính sách đồng bộ khiến họ chưa thể tận dụng chủ trương này, bởi vấn đề của nhiều DN hiện nay không chỉ là khát vốn.

Cả nước chỉ có 7% DNNVV trực tiếp tham gai làm hàng xuất khẩu.
(Ảnh: Hoàng Giáp)

Bà Đặng Phương Dung - Phó chủ tịch kiêm Tổng thư ký Hiệp hội Dệt may Việt Nam chia sẻ: "Tôi cho rằng các DN dệt may không quá lo lắng về việc tiếp cận vốn nói chung, và vốn vay bằng ngoại tệ nói riêng. Bởi với 80% nguồn nguyên liệu là nhập khẩu, đáng lẽ áp lực vay ngoại tệ của nhóm hàng này là rất lớn, nhưng một khi đơn hàng gia tăng, chúng tôi tự tin rằng sẽ có hồ sơ "đẹp" để tiếp cận tín dụng dễ dàng. Hơn nữa, ngoài vay vốn tín dụng, chúng tôi vẫn còn rất nhiều kênh xoay vốn khác".

Cũng trong tâm thế như vậy ông Tô Hoài Nam – Phó Chủ tịch kiêm Tổng thư ký Hiệp hội DNNVV nhìn nhận rất tích cực về quyết đnh khơi dòng ngoại tệ của NHNN. Tuy nhiên, vị luật gia này cũng tiếc nuối, bởi chỉ có rất ít DNNVV hiện nay được hưởng lợi từ quyết định này. Ông Nam phân tích: "Cả nước hiện chỉ có khoảng 7% tổng số DNNVV tham gia trực tiếp làm hàng xuất khẩu, cũng chỉ đảm nhận một khâu rất nhỏ trong chuỗi sản xuất. Chưa kể trong số 7% này, không phải DN nào cũng đáp ứng được điều kiện cho vay mà NHNN đặt ra".

Hơn thế, theo Quyết định 857/QĐ-NHNN ban hành ngày 2/5/2012, để được các TCTD, chi nhánh ngân hàng nước ngoài cho vay vốn ngắn hạn bằng ngoại tệ nhằm thực hiện phương án sản xuất, kinh doanh hàng xuất khẩu, khách hàng vay phải có đủ ngoại tệ từ nguồn thu xuất khẩu để trả nợ vay. Thế nhưng trong hoàn cảnh khan hiếm đơn hàng, sản xuất cầm chừng như hiện nay, phần lớn DN chưa thể nghĩ tới việc tìm vốn khi đầu ra còn chưa được đảm bảo.

Đây là tình trạng của rất nhiều ngành hàng xuất khẩu. Theo đó, không chỉ các DN nhỏ mà ngay cả đơn vị lớn cũng cho rằng, điều khiến họ lo lắng nhất trong thời điểm hiện tại chính là thiếu đơn hàng. Bởi vậy, dù rất hoan nghênh chính sách này của NHNN, nhưng DN cũng chưa mấy mặn mà.

Trước tình hình này ông Tô Hoài Nam kiến nghị, các bộ ngành nên ban hành thêm nhiều chính sách phối hợp đồng bộ để cùng lúc giải quyết các vấn đề khó khăn của DN. "Chẳng hạn, Bộ Công thương nên tập trung xúc tiến thương mại, tập hợp DN lại để hỗ trợ họ tìm kiếm thị trường, thay vì chỉ tham gia một số hội chợ, triển lãm quốc tế như hiện nay", ông Nam cho biết.

Trong khi đó, dòng ngoại tệ hỗ trợ DN nhập khẩu các mặt hàng thiết yếu phục vụ kinh doanh, sản xuất trong nước dù được bổ sung song vẫn khiến DN e dè bởi quy định hỗ trợ chưa tới. Theo đó, Thông tư số 03/2012/TT-NHNN ban hành ngày 8/3/2012 quy định về việc cho vay ngoại tệ để thực hiện dự án, phương thức sản xuất - kinh doanh hàng hóa thuộc lĩnh vực ưu tiên theo chủ trương của Chính phủ đã chỉ rõ:TCTD, chi nhánh ngân hàng nước ngoài thẩm định và đảm bảo dự án, phương án sản xuất - kinh doanh của khách hàng có khả thi, hiệu quả và khách hàng vay đáp ứng đủ các điều kiện vay vốn theo quy định của pháp luật về hoạt động cho vay, có khả năng thu hồi nợ đúng hạn (gốc và lãi). Cần lưu ý rằng, trong hoành cảnh sản xuất đình đốn, chỉ số tồn kho tăng, sức mua giảm… sẽ là bài toán khó nếu buộc DN phải chứng minh tính khả thi của các dự án sản xuất, kinh doanh của mình. Tới đây, vấn đề lại quay trở về nút thắt đầu ra chưa được giải quyết khiến DN chưa nghĩ tới việc giải bài toán vốn.

Trước vấn đề này, ông Cao Sỹ Kiêm, nguyên Thống đốc NHNN Việt Nam cho rằng, với những ngành có nhu cầu vay ngoại tệ để sản xuất các hàng hóa thiết yếu trong nước nhưng không làm tái tạo ngoại tệ thì cũng phải tạo điều kiện, bởi đây là những ngành đảm bảo an sinh xã hội, rất cần được ưu tiên trong bối cảnh hiện nay.

Ngọc Khanh