“Quan tâm đến lợi nhuận hợp lý của nhà sản xuất là cái gốc cho sự phát triển bền vững của chuỗi sản xuất bán lẻ”, ông Vũ Vinh Phú, Chủ tịch Hiệp hội siêu thị Hà Nội nêu quan điểm về việc hình thành chuỗi liên kết giữa khâu bán lẻ với phân phối hàng hoá.
Theo ông Phú, liên kết phải dựa trên phương châm hai bên đều thắng, lợi nhuận được phân chia một cách hợp lý, tuy nhiên hiện nay cần chú trọng hơn tới lợi nhuận của người sản xuất. Bởi nhìn chung đây vẫn là đối tượng yếu thế hơn trong chuỗi liên kết hiện nay.
 |
| Ảnh minh họa |
Một số nước đã làm khá hiệu quả vấn đề này. Thậm chí để thực hiện một cách chặt chẽ họ còn có luật hóa về phân chia lợi nhuận một số mặt hàng thiết yếu như lương thực, thực phẩm... Nếu chỉ để cho thị trường tự quyết định vấn đề này thì người sản xuất luôn thiệt thòi. Do đó việc luật hoá nhằm đảm bảo lợi nhuận thu được của người nông dân hoặc những người đứng ở đầu nguồn trong chuỗi liên kết được đảm bảo. Ông Phú cảnh báo, nếu chúng ta không có các biện pháp thiết lập chuỗi này một cách hiệu quả thì nguy cơ thua ngay trên sân nhà là một điều chắc chắn.
Sở dĩ thời gian gần đây các chuyên gia nhấn mạnh nhiều hơn tới tầm quan trọng của chuỗi liên kết bền vững giữa sản xuất và tiêu thụ, là bởi sự gắn kết hiện nay vẫn vô cùng lỏng lẻo, rời rạc, tình hình ngày càng đáng báo động. Điển hình nhất là nông sản, thực phẩm, vẫn còn tình trạng người nông dân khi trồng, khi chặt, nay nuôi con này, mai nuôi con khác.
Sản xuất hàng hóa tiêu dùng ở Việt Nam cũng ở trong tình trạng tương tự. Công tác kế hoạch liên ngành giữa sản xuất và tiêu thụ chưa làm tốt do thị trường có lúc sụt giảm về sức mua, cũng như sản xuất ít quan tâm đến kế hoạch hóa tiêu thụ sản phẩm, dẫn đến tồn kho ứ đọng xảy ra thường xuyên.
Ngoài ra còn có tình hình cá biệt một số siêu thị đòi chiết khấu, hoa hồng cao đối với nhà cung ứng đưa hàng vào siêu thị, thua thiệt phần lớn thuộc về người có công lớn làm ra của cải vật chất cho xã hội tiêu dùng ở Việt Nam mang tính nội địa.
Trong khi đó, việc mở cửa thị trường khi hình thành Cộng đồng kinh tế ASEAN từ cuối năm nay, giảm thuế phần lớn hàng hóa nhập khẩu bằng 0% vào năm 2018 là cơ hội lớn nhưng cũng sẽ có nhiều thách thức đối với các DN Việt Nam. Bởi nếu tình hình trên không cải thiện, sự thâm nhập sâu rộng của hàng hoá nước ngoài sẽ khiến hàng Việt Nam nhanh chóng thất thế ngay trên sân nhà.
Từ phía nhà phân phối hàng hoá, mắt xích quan trọng khác của chuỗi liên kết, cũng có nhiều lý do khiến hàng Việt khó khăn khi tham gia vào kênh bán hàng hiện đại.
Giám đốc một DN bán lẻ lớn tại Hà Nội đã chỉ ra nhiều bất cập. Theo đó, thị trường nội địa còn ít được quan tâm hơn so với xuất khẩu, sản xuất lớn còn ít, chủ yếu là sản xuất cá thể, các kho dự trữ hàng hóa hầu như không có. Do vậy làm ra đến đâu buộc phải tiêu thụ đến đó, dễ bị hao hụt, hư hỏng, ép cấp, ép giá. Mặt khác còn tình hình hàng có chất lượng, giá hợp lý, song lại không vào được siêu thị vì chưa có thương hiệu, chưa có bao bì, nhãn hiệu, mã số, mã vạch theo quy định.
Do đó theo vị này, cần làm tốt công tác quy hoạch sản xuất từ trung ương đến địa phương theo nhu cầu của thị trường, đặc biệt là theo nhu cầu mà khâu bán lẻ phản ánh lại với sản xuất. Sản xuất phải sạch, năng suất ngày càng cao, giá cả cạnh tranh ở thị trường nội địa, từng bước vươn lên xuất khẩu. Để làm được điều này, Nhà nước cần có những chính sách đẩy mạnh xuất khẩu đi các nước, cũng như để tổ chức lại sản xuất một cách bền vững và hiệu quả, đi đôi với việc phát triển của hệ thống phân phối bán buôn, bán lẻ trong toàn quốc.
Thời gian đang rất gấp gáp. Nếu không có sự điều chỉnh chiến lược kinh doanh của từng DN, không thiết lập tốt hơn quan hệ phân công và hợp tác trong từng ngành theo chiều dọc từ sản xuất đến siêu thị, mạng lưới bán lẻ, theo chiều ngang giữa các DN trong từng loại sản phẩm… thì hàng hóa trong nước khó có thể đứng vững ngay tại sân nhà.
Lan Hương
