Theo khuyến nghị của Hiệp hội BHTG quốc tế (IADI): “Tổ chức BHTG cần phải là một bộ phận của hệ thống an toàn tài chính để phát hiện sớm, can thiệp kịp thời trước khi một NH phá sản nhằm bảo vệ người gửi tiền và đóng góp vào sự ổn định tài chính”.
 |
| Cần có cơ chế để BHTGVN được tiếp cận với thông tin về tổ chức tham gia BHTG chính xác và kịp thời |
Theo đó, bên cạnh việc chủ động trong hoạt động giám sát, tổ chức cần chuẩn bị các kịch bản đối phó, bao gồm cả về khả năng tài chính và nguồn nhân lực khi phát hiện sớm các rủi ro. Các cơ quan giám sát an toàn tài chính sẽ triển khai các biện pháp giảm thiểu tối đa chi phí xử lý đổ vỡ như: hỗ trợ thanh khoản, hỗ trợ sáp nhập mua lại hay tái cấp vốn cho một NH từ nguồn vốn của tổ chức BHTG hoặc các cơ quan Chính phủ có thẩm quyền khác.
Sau khủng hoảng tài chính toàn cầu 2008-2009, Chính phủ nhiều quốc gia đã trao thêm quyền hạn cho tổ chức BHTG về phát hiện sớm và can thiệp kịp thời đối với các tổ chức tài chính tiềm ẩn rủi ro cao.
Theo đó, các tổ chức BHTG bắt đầu thu thập dữ liệu, phân tích rủi ro và tham gia đánh giá tính ổn định của các NH. Nhiều ý kiến ủng hộ vai trò của BHTG trong phát hiện sớm NH có vấn đề vì BHTG có thể cung cấp đánh giá bổ sung, củng cố các kết luận của cơ quan giám sát, để tăng cường chất lượng các đánh giá giám sát. Tuy nhiên, tùy thuộc vào mức độ ảnh hưởng của khủng hoảng nước mà vai trò của tổ chức BHTG sẽ được đánh giá và định vị khác nhau.
Liên quan đến giám sát rủi ro hệ thống, hiện các tổ chức BHTG đang tiến dần đến việc tham gia vào Hội đồng ổn định tài chính do tổ chức BHTG có khả năng phân tích và các công cụ để đánh giá rủi ro thông qua các nghiệp vụ về BHTG.
Tùy theo định hướng và thẩm quyền của tổ chức BHTG được luật hóa, vai trò của mỗi tổ chức trong vấn đề này là khác nhau. Các tổ chức BHTG tuân thủ nguyên tắc của IADI sẽ có đầy đủ quyền hạn và trách nhiệm trong việc phát hiện sớm NH có vấn đề cùng với các thành viên khác của mạng an toàn tài chính.
Tại Việt Nam, theo quy định tại Luật BHTG, BHTGVN thực hiện theo dõi và kiểm tra việc chấp hành các quy định pháp luật về BHTG, không được thực hiện kiểm tra việc chấp hành các quy định pháp luật về an toàn trong hoạt động NH.
Trong khi đó, đối với nghiệp vụ giám sát từ xa, BHTGVN được thực hiện giám sát hai nội dung này. Kiểm tra tại chỗ là hoạt động hỗ trợ và bổ sung cho hoạt động giám sát từ xa trong việc theo dõi và giám sát các tổ chức vi phạm an toàn trong hoạt động và vi phạm pháp luật về BHTG.
Hoạt động kiểm tra được thực hiện theo định hướng giám sát. Tuy nhiên, với quy định của Luật BHTG thì kết quả giám sát từ xa không còn là nguồn thông tin đầu vào cho hoạt động kiểm tra tại chỗ.
Để tăng cường vai trò của BHTGVN trong phát hiện sớm các TCTD có vấn đề, cần có cơ chế để BHTGVN được tiếp cận với thông tin về tổ chức tham gia BHTG chính xác và kịp thời. Nói cách khác, các văn bản dưới Luật cần có những quy định cụ thể về cách thức, biện pháp tiếp cận thông tin của BHTGVN để đảm bảo hỗ trợ hiệu quả cho việc phát hiện sớm các tổ chức tài chính có vấn đề.
Bên cạnh đó, BHTGVN cần tiếp tục nghiên cứu, ứng dụng các kinh nghiệm quốc tế trong giám sát, phát hiện sớm các tổ chức tham gia BHTG gặp vấn đề, qua đó đề xuất với các cơ quan có thẩm quyền xem xét việc ban hành các văn bản cho phép thu thập thông tin trực tiếp từ tổ chức tham gia BHTG để nâng cao chất lượng công tác giám sát hệ thống NH để bảo vệ tốt hơn quyền lợi người gửi tiền.
Nâng cao vai trò của tổ chức BHTG trong phát hiện sớm các TCTD gặp vấn đề là quy định tiến bộ, phù hợp với thông lệ quốc tế và khuyến nghị của IADI. Hoạt động giám sát của BHTGVN đã và đang tạo ra một kênh giám sát bổ sung nhằm kiểm soát tốt rủi ro đối với các tổ chức tham gia BHTG, góp phần đảm bảo an toàn hệ thống NH.
PV
