Cách đây 3 năm, một loạt NH đã đặt ra mục tiêu phát triển NH bán lẻ chú trọng dịch vụ tài chính thay vì tập trung cho hoạt động tín dụng như trước. Nhưng nếu quan sát chuyển động của các NH, suốt 3 năm qua bên cạnh việc phát triển dịch vụ thì việc phát triển chi nhánh phòng giao dịch vẫn tiếp tục gia tăng tạo ra cảm giác NH vẫn đang muốn phình to về quy mô.
Về lý thuyết, chuyện ra đường gặp NH thời gian qua khiến nhiều người cho rằng các NH tiếp tục mở rộng quy mô lúc này là dư thừa và không hợp lý. Thậm chí, việc bỏ ra quá nhiều chi phí để đầu tư cho việc mở rộng mạng lưới là tốn kém, không mang lại hiệu quả trong cạnh tranh.
Tuy nhiên, khi trao đổi với ông Nguyễn Hoàng Minh, Phó giám đốc NHNN chi nhánh TP.HCM, ông Minh khẳng định, NHNN vẫn khuyến khích các NH mở rộng quy mô vì mạng lưới hiện tại chưa đáp ứng đủ nhu cầu cho người dân.
Cụ thể, tính riêng địa bàn TP.HCM có khoảng 2.010 điểm giao dịch NH của TCTD, thế nhưng các điểm giao dịch vẫn tập trung ở nội thành. Ngược lại, khu vực nông thôn vẫn thiếu NH nên tín dụng đen mới phát triển.
Do đó, năm 2016 và những năm tới, NHNN khuyến khích những NHTM có đủ tiềm lực nên mở rộng thêm quy mô để đưa dịch vụ tài chính chính thống đến gần với người dân hơn. Hơn nữa, ngoài mục đích gia tăng thị phần, việc có thêm chi nhánh, điểm giao dịch khẳng định uy tín của NH đến với đối tác và khách hàng.
Tuy nhiên, điều kiện để mở thêm điểm giao dịch đối với NH hiện rất khắt khe, chỉ có NHTM nào hoạt động hiệu quả, nợ xấu thấp thì mới được NHNN cấp phép mở rộng mạng lưới. Vì vậy, với những NH có điểm giao dịch ít cũng phải xem lại năng lực của mình”, ông Minh chia sẻ.
Thực tế cho thấy, xét về hành vi tiêu dùng của khách hàng hiện nay, việc mở rộng mạng lưới của các NH là quan trọng. Theo thống kê, hiện chúng ta có khoảng 2/3 dân số là ở nông thôn. Tính đến hết năm 2015, mới có khoảng 25% dân số của Việt Nam sử dụng các dịch vụ tài chính NH. Đây là một con số rất khiêm tốn.
 |
| Đến NH để giao dịch vẫn là thói quen khó bỏ của nhiều người |
Theo ông Trần Khải Hoàn, Phó Tổng giám đốc Nam Á Bank, hiện nay, cơ cấu dân số vàng ở độ tuổi dưới 30 chiếm 60%. Đây là độ tuổi tiếp cận công nghệ rất nhanh và sử dụng công nghệ rất lớn. Tuy nhiên, độ tuổi này chưa mang lại thu nhập ổn định cũng như chưa có giao dịch tài chính lớn. Chính vì thế, kênh bán hàng trực tiếp tại điểm giao dịch vẫn phổ biến và thuận tiện nhất. Điều đó lý giải thời gian qua, các NH đầu tư về mảng công nghệ rất nhiều, nhưng vẫn dành nhiều chi phí để đầu tư mạng lưới.
Chứng tỏ thị phần cho việc phát triển dịch vụ trực tiếp vẫn còn rất lớn để các NH tiếp tục mở rộng. Tâm lý đến tận NH để giao dịch, có chứng từ, thay vì ngồi nhà thao tác trực tuyến vẫn còn được nhiều người lựa chọn. Với thị phần tiềm năng cũng như thói quen đó của khách hàng, các NH vẫn phải lựa chọn hình thức mở rộng quy mô để cạnh tranh, để được khách hàng mới tìm đến. Sau đó, các NH mới tập trung phát triển dịch vụ chuyên sâu, dịch vụ trực tuyến để khuyến khích người dùng có thể làm quen.
Nâng tầm chất lượng
Trong bối cảnh hiện nay, để không bị đánh giá là dư cung, bên cạnh việc tăng trưởng quy mô, các NHTM buộc phải tăng chất lượng dịch vụ lên mới có thể cạnh tranh, được người tiêu dùng chấp nhận.
Theo thống kê, đối với sản phẩm dịch vụ tiền gửi và các sản phẩm tiền gửi khác, có tới 28% các khách hàng lựa chọn dựa trên chất lượng dịch vụ tốt và 23% dựa trên mạng lưới phòng, chi nhánh và quản trị, còn lại là về con người, không gian, các khuyến mãi.
Đối với sản phẩm tiền vay, chúng ta cũng thấy rằng, tới 33% khách hàng chọn NH đó là liên quan về giá, 33% tiếp theo đối với nhân viên tư vấn và 6% liên quan tới chi nhánh và phòng giao dịch. Khi trao đổi, lãnh đạo các NHTM cho rằng xu thế sắp tới thì chi nhánh và phòng giao dịch đơn thuần không truyền thống như ngày xưa mà địa điểm và chi nhánh, phòng giao dịch phải lựa chọn rất là kỹ.
Thêm một điểm nữa là không gian của chi nhánh và phòng giao dịch khác với không gian truyền thống cũng như là không gian mở, là nơi để khách hàng đến thư giãn, được tư vấn chứ không phải là nơi để kinh doanh. Đó còn là nơi để NH chăm sóc, giải đáp, tư vấn, giải quyết tất cả vấn đề cho khách hàng.
Vậy nên, các chi nhánh và phòng giao dịch của NH sẽ trở thành trung tâm giải quyết các vấn đề của khách hàng, trung tâm tư vấn và phát triển sản phẩm chứ không đơn thuần là kinh doanh các sản phẩm dịch vụ truyền thống như hiện nay.
Thực tế, không riêng gì những NH có tiềm lực, nhiều lãnh đạo NHTM có quy mô nhỏ, ít điểm giao dịch khác cũng cho biết, hiện nay họ đang tự cải thiện nội lực của bản thân mình, để vươn lên và vẫn được thị trường đón nhận. Lựa chọn mở rộng mạng lưới vẫn là điều các NHTM muốn làm.
Một trong những nỗ lực ấy là lành mạnh hóa hoạt động, mạnh tay xử lý nợ xấu để được NHNN cấp phép cho mở rộng mạng lưới. Đổi lại, nếu năng lực không đủ, họ chấp nhận chọn cách M&A để mở rộng hệ thống một cách nhanh nhất.
Rõ ràng, mở rộng mạng lưới vẫn luôn là vấn đề mà bất cứ NH nào cũng coi trọng. Hiện nay, dù NHNN đưa ra các quy định để siết chặt hệ thống, nhưng đó không phải là cách cơ quan quản lý chặn các NH, mà đó là hướng tới mục tiêu lành mạnh hóa hệ thống, coi trọng chất lượng hơn số lượng.
Như trao đổi của ông Minh, việc siết chặt mạng lưới là cần thiết, nhưng hệ thống NH cũng cần được kiểm soát chặt chẽ hơn nữa để đảm bảo rằng cuộc đua mở rộng mạng lưới không chỉ mang tính hình thức, mà chỉ những NH nào thực sự vững mạnh mới có thể được gia tăng độ phủ thương hiệu.
Với quan điểm của mình, chuyên gia Đinh Thế Hiển cho rằng, dù chọn hình thức phát triển chất hay lượng, các NH trước hết sẽ “mềm hóa” và đa dạng hóa những sản phẩm sẵn có. Điều đó lý giải vì sao NH chọn mục tiêu trở thành NH hiện đại, vẫn không quên đầu tư mở rộng mạng lưới mang tính truyền thống. Bởi, cả hai phân khúc khách hàng đều không thể bị lãng quên, và NH luôn là người bạn đồng hành ở mọi phân khúc khách hàng.
Vương Anh
