 | Sẽ áp dụng rộng rãi hoá đơn điện tử |
| Đẩy mạnh thực hiện hóa đơn điện tử |
| Hóa đơn điện tử: Tiết kiệm chi phí, tăng năng lực cạnh tranh |
Theo đề xuất tại dự thảo nghị định về hóa đơn cung ứng hàng hóa dịch vụ thay thế cho Nghị định 51/2010/NĐ-CP, đang được Bộ Tài chính lấy ý kiến, ngày 1/7/2018 sẽ là thời hạn cuối cùng để áp dụng rộng rãi hoá đơn điện tử (HĐĐT) đối với mọi loại hình DN hoạt động trong các ngành kinh tế. Thời gian để chuẩn bị và thực hiện chính sách này không còn nhiều, song ghi nhận tới thời điểm này cho thấy các ý kiến băn khoăn về tính khả thi của chính sách là rất lớn.
Tưởng rẻ hoá đắt?!
Việc áp dụng rộng rãi HĐĐT sẽ là một bước quan trọng để đơn giản hoá thủ tục hành chính, giảm chi phí, tăng cường minh bạch cho DN trong quá trình quản lý thuế. Trong tờ trình gửi lên Chính phủ về nghị định hoá đơn sửa đổi, Bộ Tài chính đánh giá việc sửa chính sách theo hướng quy định sử dụng bắt buộc HĐĐT thay cho hoá đơn giấy sẽ mang lại nhiều lợi ích cho DN, cơ quan thuế và toàn xã hội. Riêng đối với DN, sử dụng HĐĐT giúp giảm chi phí hơn so với hoá đơn giấy (giấy in, mực in, vận chuyển, lưu trữ…); giảm chi phí tuân thủ thủ tục hành chính thuế; khắc phục tình trạng làm mất, hỏng hoá đơn… Tuy nhiên, phản hồi từ phía cộng đồng DN cho thấy việc đánh giá tác động này chưa thực sự chuẩn xác.
 |
| Áp dụng HĐĐT gây tác động vô cùng lớn với nhiều DN thuộc mọi lĩnh vực, mọi quy mô |
Đại diện NHTMCP Phương Đông (OCB) cho biết, HĐĐT giúp DN tiết kiệm chi phí lưu trữ, chi phí in và thuận lợi trong việc quản lý thông tin, doanh thu… Tuy nhiên theo dự thảo, từ đầu năm 2018 để có mã xác thực của cơ quan thuế, mỗi HĐĐT sẽ mất phí 300 đồng. Với lượng hóa đơn đang sử dụng, tính ra mỗi tháng ngân hàng này tốn thêm 300 triệu đồng. Như vậy, mặc dù ban soạn thảo nghị định nhấn mạnh mục đích của việc sử dụng HĐĐT là để giúp DN tiết kiệm chi phí, nhưng trên thực tế nếu áp dụng quy định này có thể lại khiến DN tốn thêm nhiều chi phí hơn.
Nhiều DN khác cũng bày tỏ muốn sử dụng HĐĐT từ lâu vì thấy được những lợi ích của nó, tuy nhiên vẫn chưa thể áp dụng do lo ngại hàng loạt vướng mắc có thể phát sinh. Đặc biệt là các DN sản xuất sản phẩm tiêu dùng, có hệ thống phân phối rộng khắp tại các vùng miền khác nhau có trình độ phát triển khác nhau. Theo các DN này, khó có thể áp dụng HĐĐT với tất cả mọi khách hàng khi trình độ nhân lực, chất lượng hạ tầng công nghệ thông tin… rất chênh lệch giữa các vùng miền. Trong khi đó cơ quan thuế lại không cho sử dụng hóa đơn giấy song song mà buộc phải áp dụng HĐĐT trên toàn hệ thống. Hay như trường hợp đường truyền gặp sự cố, hệ thống ngưng trệ thì không thể có chuyện ngưng kinh doanh chờ khắc phục
Mặc dù Bộ Tài chính đã có khảo sát và tính toán, qua đó khẳng định áp dụng HĐĐT sẽ tiết giảm chi phí cho DN, tuy nhiên nhiều ý kiến cho rằng các tính toán này là chưa toàn diện. Cụ thể, Bộ Tài chính dẫn chứng, sau chuyển đổi Tập đoàn Điện lực Việt Nam tiết kiệm được hơn 3 tỷ đồng/tháng, hay tại Tập đoàn Bưu chính Viễn thông Việt Nam (VNPT) tiết kiệm 8 tỷ đồng/năm…
Bà Nguyễn Thị Cúc, Chủ tịch Hội Tư vấn thuế Việt Nam (VTCA) cho rằng, Bộ Tài chính mới trình bày chi phí của các tập đoàn lớn, phát hành và sử dụng rất nhiều hoá đơn, do đó chưa khẳng định được tác động tới số đông các DN khác khi chuyển sang áp dụng HĐĐT, chưa cho thấy các yếu tố có thể tạo ra tác động khó khăn hay thuận lợi khi triển khai các định hướng mới của chính sách về hoá đơn. Vì vậy, các đánh giá tác động này chưa thể hiện được chính xác chi phí cho hoá đơn trên tổng chi phí của tất cả các loại hình DN cũng như quy mô DN.
Cần những tính toán dài hơi
Đánh giá một cách toàn diện, bà Nguyễn Thị Cúc nhấn mạnh, việc áp dụng HĐĐT đúng là sẽ giúp công tác quản lý việc phát hành và sử dụng hoá đơn thuận lợi hơn, hạn chế việc lợi dụng của các đối tượng gian lận thuế. Tuy nhiên tại thời điểm này nếu đặt vấn đề áp dụng HĐĐT với tất cả DN trên phạm vi toàn quốc là không khả thi, về thực tiễn nền kinh tế Việt Nam hiện nay cũng như lý luận về quản lý thuế theo thông lệ quốc tế đã cho thấy không thể bỏ hoàn toàn hoá đơn giấy. Trong thực tế vẫn sẽ có một bộ phận các cơ sở kinh doanh không áp dụng được HĐĐT như các cơ sở sự nghiệp, không thường xuyên phát sinh hoạt động kinh doanh; các hộ kinh doanh, DN siêu nhỏ chưa có đủ điều kiện tài chính, hạ tầng công nghệ thông tin để áp dụng HĐĐT.
Bên cạnh đó, mục tiêu đến năm 2020 cơ bản thực hiện HĐĐT với khoảng 90% số DN hoặc 90% lượng hàng hoá được mua bán, lưu thông bằng HĐĐT, là rất khó thực hiện. Vì hàng hoá lưu thông trên thị trường bao gồm cả chợ, nông thôn… mà các mặt hàng này thậm chí còn chưa sử dụng hoá đơn trong các giao dịch mua bán, trao đổi hàng hoá, dịch vụ hiện nay.
Với nhiều lý do để băn khoăn và lo ngại, các DN và chuyên gia về thuế khuyến nghị cơ quan soạn thảo cần giãn lộ trình thực hiện chính sách mới về hoá đơn, mà theo đánh giá sẽ có tác động vô cùng lớn đối với rất nhiều DN thuộc mọi lĩnh vực, mọi quy mô… Bà Đặng Thị Bình An, Công ty Tư vấn thuế C&A đề nghị trước mắt chỉ nên khuyến khích các DN sử dụng HĐĐT có mã xác thực của cơ quan thuế với lộ trình bắt buộc kể từ tháng 1/2019 và cho phép thí điểm/chuyển đổi đến hết tháng 6/2019. Trong giai đoạn đó cần cho phép sử dụng song song với hoá đơn giấy để đảm bảo ổn định kinh doanh của DN.
Để giải quyết căn cơ vấn đề áp dụng các loại hình hoá đơn cho phù hợp với từng loại hình DN, các chuyên gia cũng đề nghị cần xác định rõ tiêu chí để bắt buộc cơ sở kinh doanh phải áp dụng HĐĐT khi hội tụ đủ điều kiện. Đồng thời, nghiên cứu đề xuất các biện pháp khuyến khích, hỗ trợ các DN áp dụng HĐĐT. Đối với DNNVV, hộ kinh doanh, cần có cơ chế tài trợ cho DN đăng ký áp dụng HĐĐT, cấp các phần mềm ứng dụng, hỗ trợ về hạ tầng công nghệ thông tin, tập huấn các thủ tục, thao tác ứng dụng…
Đối với ngành thuế, cần bổ sung đánh giá về chi phí đầu tư cơ sở hạ tầng công nghệ thông tin cho nội bộ hệ thống thuế cũng như cộng đồng DN, trên cơ sở đó phân tích hiệu quả trong quản lý khi áp dụng đồng bộ HĐĐT đối với việc giảm chi phí thu thuế, giảm thất thu ngân sách do trốn thuế…
Khanh Đoàn
