Tại đây, ông Nguyễn Hồng Uy, Tiểu ban Thực phẩm Dinh dưỡng, Phòng Thương mại châu Âu tại Việt Nam (EuroCham) cho biết hiện tất cả các sản phẩm thực phẩm có nguồn gốc từ động vật nhập khẩu vào Việt Nam, mặc dù đã có giấy chứng nhận y tế của nước xuất khẩu, đều phải kiểm dịch 100% thì mới được thông quan.
Quy định trên được đề cập tại các Thông tư 25/2016 và 24/2017 của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, áp dụng với cả động vật tươi sống và đã qua chế biến, hay sản phẩm chỉ chứa một thành phần có nguồn gốc động vật như đạm, sữa, đường lactose…
Với quy định này, một cái bánh hay 1 gói cà phê sữa trong thành phần có vài giọt sữa hay sản phẩm dinh dưỡng y tế, vốn dĩ cực kỳ an toàn vì đã qua xử lý nhiệt, thành phần chỉ có chứa một lượng nhỏ đạm chiếm xuất từ sữa, vẫn phải kiểm dịch động vật. Hơn nữa, việc kiểm dịch động vật các sản phẩm đã qua chế biến chỉ là kiểm tra một vài vi sinh vật như Enterbacteria hay Salmonella.
Ông Uy cho rằng, việc kiểm tra “dàn hàng ngang” 100% như trên không dựa theo nguyên tắc quản lý rủi ro và thông lệ quốc tế, đang gây ra nhiều bất cập/vướng mắc cho cả cơ quan nhà nước và cộng đồng doanh nghiệp, không đáp ứng được mục tiêu giảm thời gian/tỷ lệ kiểm tra chuyên ngành đề ra trong các Nghị quyết 19 của Chính phủ trong 3 năm trở lại đây.
Trước đó, vào tháng 5/2018, Nghị quyết 19/2018 của Chính phủ ban hành đã chỉ đạo, các bộ, ngành cắt giảm ít nhất 50% danh mục hàng hóa, sản phẩm phải kiểm tra chuyên ngành trong từng lĩnh vực ngay trong năm 2018. Ông Uy đề nghị Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn nên xem xét sớm, giải quyết vấn đề về diện hàng hóa phải kiểm dịch động vật quá rộng, quá mức cần thiết.
Ngoài ra, ông Uy cũng đề xuất một số kiến nghị: Danh mục sản phẩm nguy cơ cao và nguy cơ thấp cần được làm rõ ràng; Việc kiểm tra một trong năm lô với nhóm có nguy cơ thấp là cần thiết, nhưng nên cải tiến hơn nữa; Nhanh chóng ban hành thông tư mới trong năm 2018 để thực hiện đúng yêu cầu của Nghị quyết 19.
Đồng quan điểm, ông Nguyễn Thanh Bình, chuyên gia, nguyên Cục trưởng Cục Giám sát quản lý (Tổng cục Hải quan), nhận định những bất cập trong lĩnh vực kiểm dịch thú y là phạm vi quá rộng, thủ tục quá phức tạp, chi phí quá cao.
Ông Bình lấy ví dụ trường hợp của việc lấy mẫu, đây tưởng như là thủ tục nhỏ nhưng lại đang gây tốn kém và lãng phí cho doanh nghiệp. “Các doanh nghiệp kêu rất nhiều. Một bao pho mai 25 kg, các đơn vị lấy mẫu vài ký, bao còn lại phía doanh nghiệp phải bỏ vì nhà sản xuất họ không mua, do đó rất lãng phí…”, ông Bình cho hay.
Do đó, ông Bình kiến nghị, về thủ tục, đề nghị áp dụng nguyên tắc quản lý rủi ro. Cụ thể, phân các sản phẩm thành 3 loại tương ứng 3 mức độ nguy cơ: Nguy cơ cao sẽ kiểm tra hồ sơ, lấy mẫu kiểm tra từng lô hàng; Nguy cơ trung bình sẽ kiểm tra hồ sơ, lấy mẫu kiểm tra ngẫu nhiên và theo tần xuất; Nguy cơ thấp chỉ kiểm tra hồ sơ.
Về thủ tục kiểm dịch và kiểm tra chất lượng, ông Bình cho rằng cần hài hòa hóa 2 thủ tục kiểm dịch và kiểm tra chất lượng, đồng thời sửa đổi thủ tục kiểm tra chất lượng thức ăn chăn nuôi hiện hành.
Thái Hoàng