Nếu thấy nghi ngờ không quét mã QR

Ông Yeo Siang Tiong

Đại dịch Covid-19 đang làm thay đổi hành vi người tiêu dùng rất nhanh trên toàn cầu. Ở Việt Nam lĩnh vực thanh toán số đang có tốc độ tăng nhanh từ khi dịch bệnh xảy ra, ông có đánh giá gì về thị trường thanh toán?

Tâm lý lo ngại đại dịch Covid-19 đã khiến người tiêu dùng gia tăng sử dụng những giải pháp an toàn hơn, như các dịch vụ ngân hàng điện tử, ứng dụng ví điện tử và giao dịch trực tuyến bằng điện thoại di động.

Thời điểm cuối năm 2019, tôi đọc được thông tin dự báo năm 2025 các giao dịch trực tuyến trong khu vực Đông Nam Á sẽ có quy mô 1.000 tỷ USD, trong đó phân khúc thị trường ví điện tử đạt quy mô 114 tỷ USD. Trên thực tế, trong thanh toán tiền mặt đang dần mất đi vị trí “ngôi vương” khi số người sử dụng tiền mặt để mua sắm hàng hóa và dịch vụ đang giảm đi.

Đâu là nguyên nhân khiến Đông Nam Á trở thành mảnh đất màu mỡ của các hệ thống ngân hàng số và thanh toán trực tuyến? Sự thật, đây chính là khu vực của các quốc gia với dân số trẻ - những người thuộc thế hệ Y và thế hệ Z. Người trẻ thường không chấp nhận những hình thức giao dịch cũ. Họ không quen với việc phải đến trực tiếp các cơ sở cung cấp dịch vụ tài chính, xếp hàng rất lâu để điền vào các mẫu phiếu bằng giấy và bút giống như những gì mà những thế hệ trước thường làm.

Bên cạnh đó, hiện trong khu vực vẫn có một tỷ lệ đáng kể người dân chưa tiếp cận được với các dịch vụ ngân hàng, không có tài khoản ngân hàng. Đây là một tiềm năng cho thị trường thanh toán trực tuyến.

Vậy thách thức chính là gì, thưa ông?

Ngành tài chính cần phải tạo niềm tin cho người dùng các sản phẩm dịch vụ ngân hàng hiện đại cũng như các phương thức thanh toán trực tuyến như ví điện tử, thanh toán qua di động...

Muốn vậy cần phải nâng cao tính bảo mật cho các giao dịch trực tuyến. Một quy trình số hóa trong đó mã hóa dữ liệu phức tạp, cần được rà soát bảo mật cao hơn và buộc phải đầu tư thêm ngân sách cho chuyển đổi số. Về phương diện an ninh bảo mật, thiết bị đầu cuối phải trở thành nền tảng cơ sở vững chắc và các ngân hàng phải hiểu rõ điều đó. Các tổ chức dịch vụ tài chính, trong quá trình chuyển đổi và quản lý, phải xử lý nhiều dữ liệu hơn và cần phải sử dụng một cách tiếp cận thích ứng về bảo mật. Đồng thời cách tiếp cận đó nên mang tính chủ động hơn là thụ động - để luôn sẵn sàng đối phó trước khi bị tấn công.

Ở Việt Nam các ngân hàng đang đẩy mạnh chuyển đổi số cũng như phát triển các phương thức thanh toán hiện đại như thanh toán di động hay ví điện tử… Vậy ông có lời khuyên gì đối với người dùng?

Thanh toán di động phát triển nhanh đã mở đường cho lượng người dùng thanh toán qua mã QR tăng liên tục. Với số tiền trực tuyến sẵn có, người dùng có thể chuyển và nhận tiền chỉ trong vài giây nhấp chuột.

Tuy nhiên chúng tôi đã từng cảnh báo về việc tội phạm mạng có thể lợi dụng công cụ thanh toán này để lấy cắp tiền, từ việc thay thế hình ảnh vào mã trực tuyến hay dán chồng mã độc QR của chúng lên mã thực trên các poster hay thông báo.

Do vậy, người dùng ví điện tử giờ đây cần quan tâm nhiều hơn đến việc bảo mật thiết bị và tài chính của mình, cũng như trang bị kiến thức về bảo mật mạng. Người dùng cần nhận thức được những rủi ro và các biện pháp phòng tránh để giữ an toàn tài chính cho bản thân.

Theo đó, để bảo đảm an toàn tài chính trực tuyến, người dùng nên: cẩn thận khi quét mã QR, đặc biệt cho mục đích thanh toán, không quét mã QR nếu cảm thấy nghi ngờ. Phải đảm bảo rằng mã QR dẫn đến liên kết trang đúng, kiểm tra URL đầy đủ của trang web trước khi nhập dữ liệu cá nhân hoặc thông tin đăng nhập của người dùng, bao gồm email và thông tin ngân hàng điện tử. Khi cài đặt ứng dụng, cần kiểm tra các thông tin cơ bản như nhà phát triển ứng dụng, xếp hạng ứng dụng, đánh giá của khách hàng.

Hãy cảnh giác, cài đặt các ứng dụng bảo mật có thể kiểm tra các trang web có nội dung độc hại. Đặc biệt đối với điện thoại dùng hệ điều hành Android, hiện đang được hàng ngàn chương trình phần mềm độc hại nhắm đến. Để tránh các liên kết độc hại trong mã QR, người dùng cũng có thể sử dụng các ứng dụng như ứng dụng Kaspersky QR Scanner. Ứng dụng này được thiết kế cho cả thiết bị iOS và Android, cung cấp các tính năng bảo mật mạnh mẽ. Bên cạnh các công cụ quét mã QR, ứng dụng này tích hợp những cải tiến thông minh: ngay lập tức kiểm tra các liên kết trong mã QR và thông báo mối đe dọa trước khi dẫn người dùng đến liên kết web.