 | Hợp tác phát triển nguồn nhân lực |
| I-INVEST! 2017: Sân chơi tìm kiếm nhân lực chất lượng cao lĩnh vực tài chính |
| Cạnh tranh nhân lực chất lượng cao |
 |
| Bà Nguyễn Phương Mai |
Chia sẻ với TBNH, bà Nguyễn Phương Mai - Giám đốc Điều hành, Công ty Tuyển dụng Nhân sự cấp trung và cấp cao Navigos Search thuộc Tập đoàn Navigos Group Việt Nam cho rằng, trong tương lai hệ quả rõ ràng nhất bởi tác động của cách mạng công nghiệp 4.0 (CMCN 4.0) đến lĩnh vực NH chính là các hệ thống NH truyền thống sẽ dần bị thay thế bởi các NH công nghệ hiện đại.
Theo bà, nhu cầu về nhân lực của các NH tại Việt Nam sẽ thay đổi theo chiều hướng như thế nào trước làn sóng CMCN 4.0 hiện nay?
Điều có thể nhìn thấy rõ rệt nhất về sự tác động của CMCN 4.0 đến lĩnh vực NH chính là xu hướng Digital banking phát triển ngày càng mạnh mẽ. Theo ghi nhận của chúng tôi thì liên tục hai năm trở lại đây, các NH đều có nhu cầu rất lớn trong việc tuyển dụng các vị trí phát triển phần mềm, kỹ sư công nghệ thông tin nhằm khai thác mảng NH kỹ thuật số. Bên cạnh đó, những vị trí sale marketing cũng yêu cầu ứng viên phải có kinh nghiệm trong lĩnh vực e-commerce để đáp ứng được xu hướng kỹ thuật số.
Tuy chúng tôi chưa nhìn thấy dấu hiệu biến mất của bất cứ vị trí nào trong lĩnh vực NH do CMCN 4.0 nhưng tôi nghĩ rằng trong tương lai hệ quả rõ ràng nhất bởi tác động của CMCN 4.0 đến lĩnh vực NH chính là các hệ thống NH truyền thống sẽ dần bị thay thế bởi các NH công nghệ hiện đại. Sự thu hẹp của các văn phòng giao dịch sẽ dẫn đến sự biến mất của một số vị trí làm việc trong NH như: giao dịch viên, bán lẻ… Các nhóm nghề này được nhận định có khả năng cao sẽ bị thay thế hoàn toàn bởi tự động hóa. Tuy nhiên hiện nay các NH vẫn có kế hoạch mở thêm chi nhánh, nhu cầu tuyển dụng nhân viên cho các văn phòng giao dịch chưa có sự giảm sút đột biến.
Mặc dù NH là một trong những lĩnh vực đầu tiên tiếp nhận và cần có sự chuẩn bị sẵn sàng trước thay đổi của cuộc CMCN 4.0, nhưng để có sự thay đổi hoàn toàn mô hình truyền thống thì tôi nghĩ phải cần thêm thời gian từ 5 – 10 năm nữa. Trong tương lai các NH truyền thống sẽ dần mất đi và được thay thế bằng mô hình digital banking. Điều này đồng nghĩa với các văn phòng giao dịch sẽ dần biến mất, các vị trí như giao dịch viên cũng không còn cần thiết nữa.
Vậy về mặt nhân lực, các NH cần làm gì để theo kịp và vượt lên trước những thay đổi do CMCN 4.0 mang lại?
Trên thực tế các NH tại Việt Nam hầu như đã có sự chuẩn bị và bắt kịp cuộc CMCN 4.0. Họ không hề thua kém so với các NH ở nước khác trên toàn cầu. Điển hình là việc họ đang định hướng rõ rệt sẽ chuyển đổi theo mô hình NH công nghệ hiện đại, nhu cầu tuyển dụng nguồn nhân lực để phục vụ cho các nền tảng công nghệ hiện đại tại các NH hiện nay rất cao.
Bên cạnh đó, tôi nhìn thấy có một số vị trí tại NH hiện nay vẫn chưa có dấu hiệu sẽ bị thay thế bởi máy móc trong tương lai, điển hình như: chuyên viên quan hệ khách hàng; cán bộ, nhân viên thẩm định và phê duyệt tín dụng… Do đặc thù những công việc này thiên về chất lượng nên cần có những yếu tố cảm quan nhất định để đánh giá sự việc, đây là điều hiện tại máy móc vẫn chưa thể thay thế hoàn toàn.
Tuy nhiên, vẫn không thể khẳng định trong tương lai “trí tuệ nhân tạo” sẽ không làm được những công việc liên quan đến yếu tố cảm quan. Bởi theo tìm hiểu của tôi, hiện tại đã có những công ty công nghệ phát triển thành công “trí tuệ nhân tạo” để ứng dụng thực hiện vào việc quản lý rủi ro, quản lý cơ sở dữ liệu và quản lý khách hàng. Chính vì vậy, có thể trong tương lai những công việc liên quan đến trí tuệ và cảm quan vẫn có thể thay thế bằng máy móc.
Để chuẩn bị và đón đầu làn sóng CMCN 4.0 kịp thời, các NH nên có sự đầu tư nhiều hơn vào đội ngũ an ninh mạng và bảo mật thông tin. Bởi một khi ngành NH chuyển hoàn toàn sang mô hình tự động hóa, công nghệ hóa cũng đồng nghĩa đối mặt với nguy cơ tăng các lỗ hổng bảo mật, tăng khả năng bị tin tặc tấn công vào nguồn cơ sở dữ liệu.
Đồng thời, các yêu cầu tuyển dụng nhân lực cho lĩnh vực NH cũng cần phải khắt khe hơn, các ứng viên không chỉ giỏi chuyên môn nghiệp vụ NH mà cần phải có kiến thức và kỹ năng trong lĩnh vực công nghệ thông tin, NH công nghệ hiện đại.
Trước thực trạng rò rỉ thông tin khách hàng những năm gần đây, các NH cũng nên khắt khe hơn về tính cách, đạo đức của ứng viên nhằm bảo mật thông tin một cách tuyệt đối. Các NH nên ứng dụng các công cụ giúp kiểm định nhân cách của ứng viên trong quá trình tuyển dụng. Ngoài ra, những vị trí quản lý hoặc chuyên gia cấp cao cần có thêm sự hỗ trợ của các công ty tư vấn tuyển dụng, nhằm giảm thiểu nguy cơ tuyển dụng những ứng viên không phù hợp trên phương diện này.
Từ sự thay đổi về nhu cầu như vậy, hệ thống giáo dục đào tạo đại học cần có những chính sách và giải pháp gì?
Theo tôi biết hiện tại các trường đại học đã có những tài liệu đề cập đến sự tác động của CMCN 4.0 đến các ngành nghề, bao gồm cả ngành tài chính NH. Điều này chứng tỏ hệ thống giáo dục nước ta đã và đang có sự chuẩn bị các phương án thay đổi về giáo dục, đón đầu làn sóng công nghiệp 4.0 đang diễn ra rất mạnh mẽ.
Dựa trên những yêu cầu của nhà tuyển dụng những năm gần đây dành cho ứng viên ngành NH, có thể thấy rõ họ đang cần những nhân lực có thêm kinh nghiệm về công nghệ thông tin và e-commerce. Chính vì vậy tôi nghĩ các trường đại học cần đào tạo thêm và đào tạo chuyên sâu về lĩnh vực digital banking, e-commerce, quản trị công nghệ thông tin… để các em sinh viên có được nguồn kiến thức cần thiết, bắt kịp xu hướng công nghệ NH hiện đại.
Lời khuyên của bà cho những bạn sinh viên đang muốn theo đuổi nghề tài chính-NH trong bối cảnh CMCN 4.0 là gì?
Trước làn sóng CMCN 4.0 đang có dấu hiệu tác động mạnh mẽ hơn đến lĩnh vực NH như hiện nay, đối với những bạn sinh viên có đam mê theo đuổi ngành NH có thể cân nhắc các vị trí trong bộ phận IT, kiến trúc cơ sở hạ tầng mạng, hoặc kỹ sư phát triển phần mềm… Đây là những công việc theo tôi nhận định sẽ phát triển ổn định trong tương lai trong bối cảnh thay đổi bởi cuộc cách mạng công nghiệp 4.0.
Bên cạnh những kiến thức chuyên môn nghiệp vụ NH, các bạn sinh viên cũng nên chuẩn bị những kiến thức và kỹ năng cần thiết trong lĩnh vực công nghệ NH hiện đại, có hiểu biết về công nghệ thông tin, e-commerce… Đây sẽ là một lợi thế và điểm cộng quan trọng để các em có cơ hội thành công nhiều hơn trong ứng tuyển vào làm việc tại các NH.
Xin cảm ơn bà!
Đỗ Lê thực hiện
