Đây là một mô hình khá hiệu quả của tỉnh Quảng Nam trong chiến lược phát triển công nghiệp du lịch trên nền tảng sinh thái và văn hóa đang được nhân rộng ở khu vực hành lang hai di sản thế giới Hội An - Mỹ Sơn.
Từ kết quả khảo sát...
Trong các ngành công nghiệp xanh của Quảng Nam, ngành nghề thủ công được xem là một lĩnh vực sản xuất cần đặc biệt quan tâm trong quá trình "xanh hóa" nền công nghiệp Việt Nam nói chung và ngành công nghiệp Quảng Nam nói riêng. Mới đây, Viện Nghiên cứu và Phát triển ngành nghề nông thôn Việt Nam (VIRI) có cuộc khảo sát 31 DNNVV thuộc các làng nghề của Quảng Nam, nhằm đưa ra những giải pháp hữu hiệu "xanh hóa" khu vực sản xuất này.
Giải pháp nào xử lý chất thải cho làng gốm Thanh Hà?
Qua kết quả cuộc nghiên cứu khảo sát gồm các ngành nghề đúc đồng (5 cơ sở), sản xuất đèn lồng (11 cơ sở), ngành dệt (4 cơ sở) và ngành mộc (11 cơ sở) đã cơ bản cung cấp cho các nhà quản lý tỉnh Quảng Nam một bức tranh về tiềm năng sản xuất và thương mại xanh của ngành nghề thủ công ở khu vực hành lang hai di sản thế giới Hội An- Mỹ Sơn. Hầu hết các DNNVV sử dụng gas và củi làm chất đốt, không có DN nào sử dụng than đá. Do vậy, khi được hỏi về việc cung cấp năng lượng của địa phương, có 100% DN dệt và gần 80% DN sản xuất đèn lồng đánh giá tốt; Về sử dụng lao động, nhiều nhất ở ngành dệt (hơn 95% DN) thuê nhân công, ngành nghề đúc đồng, nghề đèn lồng (hơn 70%) và hơn 60% DN mộc thuê nhân công còn lại sử dụng thành viên trong gia đình.
Được hỏi về quyền lợi của người lao động trong DN, đa số người lao động đều đánh giá là được chú trọng, chỉ có những lao động bán thời gian dường như ít được hưởng các quyền lợi từ các DN. Một điều đáng quan tâm là hầu hết các DN chưa chú trọng vào an toàn lao động, chủ yếu mới cung cấp đến người lao động hai loại thông tin về Luật An toàn lao động và Quy định của chính các DN mà thôi.
Liên quan đến vấn đề bảo vệ môi trường kết quả khảo sát cho thấy, chất thải từ các DN chủ yếu là chất thải rắn (37,3%) và chất thải lỏng (34,5%). Thành phần chất thải chủ yếu gồm sợi bông, mùn cưa, than củi, vải vụn. Nguồn nước DN đang sử dụng gồm nước giếng và nước máy.
...Và những đề xuất
Trên cơ sở những kết quả bước đầu của cuộc khảo sát, VIRI nhận định các DNNVV ở Quảng Nam có kinh nghiệm lâu năm trong nghề, sản phẩm khá đa dạng và đặc trưng. Điều đáng mừng là hầu hết các DN và người sản xuất đều nhận thấy tầm quan trọng của môi trường làm việc không ô nhiễm. Nhưng hầu hết họ lại không đặc biệt chú ý đến việc xử lý ô nhiễm môi trường, bởi những lý do như khó khăn về tài chính, giải pháp kỹ thuật. Vấn đề lớn nhất mà các DN đang đối mặt là thông tin thị trường, tiếp cận thị trường, phát triển sản phẩm, công nghệ xanh/sạch, thiếu nguồn vốn và thiếu lao động trong mùa cao điểm.
Một số đề xuất của VIRI, mà thiết nghĩ các cấp quản lý của tỉnh Quảng Nam cũng nên tham khảo trong quá trình xây dựng chiến lược phát triển ngành nghề thủ công "xanh-sạch". Đó là việc xây dựng năng lực cho người dân địa phương, để phát triển mẫu mã sản phẩm của các làng nghề du lịch xanh. Thứ nữa, cần có giải pháp đối với các chất thải tại các làng nghề, chẳng hạn như xỉ than tại các làng gốm; Đào tạo nguồn nhân lực, nâng cao kỹ thuật sản xuất và giảm thiểu chất thải của nghề chiếu cói. Đối với các nguyên liệu làm chất kết dính (hóa chất, keo dán…) trong sản xuất đèn lồng, cần phát triển theo tiêu chuẩn quốc tế...
Đối với một số ngành nghề như dệt, chính quyền địa phương cần có sự hỗ trợ các cơ sở sản xuất trong việc xử lý nguồn nước đối với nhà máy nhuộm, hồ sợi tại làng dệt Nam Phước (huyện Duy Xuyên) hay như hỗ trợ phát triển màu nhuộm thân thiện với môi trường cho làng chiếu cói ở Hội An và Duy Xuyên; phát triển các sản phẩm đúc đồng (huyện Điện Bàn) một cách bền vững.
Hiện nay, không riêng Quảng Nam mà các làng nghề nói chung của Việt Nam đều chưa có ý thức trong việc đăng ký bản quyền và càng chưa có năng lực tự vệ thương mại. Do vậy, cùng nằm trong gợi ý của VIRI, địa phương cần hỗ trợ cho sự phát triển theo kênh thương mại bình đẳng đối với sản phẩm thủ công của tỉnh, là sản phẩm mục tiêu cho du lịch và xuất khẩu.
Lê Xuyến
thoibaonganhang.vn
